Tamko la haki za binadamu la Umoja wa Mataifa聽 mwaka huu wa聽2018 linatimiza miaka 70. Tamko hilo lina ibara 30 na leo inamulikwa ibara ya 17 inayozungumzia haki ya mtu kumiliki mali yeye mwenyewe au kwa ushirika na mtu mwingine au wengine.

Ibara hii inazingatia ukweli kwamba baadhi ya watu wananyimwa haki hiyo kwa misingi mbalimbali ikiwemo rangi, jinsia, kabila, dini au umri.

Ibara hiyo pia mtu asinyangangwe mali yake bila sheria.

Miongoni mwa mali zinazotajwa ni pamoja na kiwanja au ardhi ikimaanisha kuwa mtu yeyote ana haki ya kumiliki ardhi, ali mradi azingatie sheria. Hata hivyo katika jamii nyingi ikiwemo barani Afrika, umiliki wa ardhi umekuwa na changamoto kubwa hususan kwa wanawake na wasichana. Mfano tu聽ni nchini Ethiopia ambako ilikuwa ni shida ambapo raia wengi wa kawaida walipoteza mali hususan viwanja聽 kutokana na聽 kutokuwa na ushahidi.

Mfano ikiwa wanamiliki viwanja lakini hawana hati ya umiliki ndipo聽 serikali ikafanya mikakati ya聽 kuwaondolea adha hiyo kwa kuwapatia hati. Mmoja wa wa wanufaika ni mkulima聽 Melkam Amogne aliyepambana mpaka alipopatiwa聽 hati ya umiliki ndipo akapumua,鈥淣a sasa ikiwa mtu yeyote atajaribu kunyanganya ardhi yangu na weza kumshataki鈥�.

聽Hilo ni moja wa dhirisho la ibara hiyo ya 17 ya tamko la haki za binadamu la Umoja wa Mataifa. Jamii zingine huwa zinawabagua watu wa jinsia ya Kike hususan ikiwa wanawake wamepewa talaka au wamesalia wajane. Familia za wanaume hufanya kila juhudi kuwanyang鈥檃ya ardhi hiyo licha ya mwanamke huyo kuwa na watoto. Ethiopia pia ndiyo itakuwa mfano mwingine.

Katika kutilia mkazo ibara ya 17 ya tamko la haki za binadamu, pia sehemu nyingine ya ibara hiyo inasema kuwa Mtu asinyanganywe mali yake聽 bila sheria. Lakini mama mmoja wa watoto watano mwenye umri wa miaka miaka 45 yalimfika mazito. Mmoja wa watoto wake, Mengaw Simachew anaeleza magumu mama yake聽 aliyopitia kuweza kupata uhakika wa kumiliki mali yake yaani kipande cha ardhi,鈥淜abla ya hati ya kumiliki kutolewa kulikuwa na mivutano ya mipaka ya ardhi hiyo na watu wakiwa wanachukua聽 kwa nguvu ardhi ambayo haikuwa yao.鈥�

Naye mjane Nitsu Simachew anasema anafurahi kupata hati inayoonyesha kama ndiye mmilikaji halali wa kipande hicho cha ardhi hivyo haki hutendeka kwenda na ibara ya 17 inayosema kuwa kila mtu ana haki ya kumiliki mali.